Mục lục

Vai diễn khó quên Nguyễn Quân

(Bài này xin kính tặng Frère Albert Nguyễn Quang Tiên phụ trách khối lớp Nhì niên khóa 1969-70)

Khoảng gần tới Giáng Sinh thì trường Taberd hay có những phong trào mừng ngày Chúa ra đời, trong đó việc trang hoàng hang đá với hình tượng Đức Mẹ Maria, Thánh Giuse và Chúa Hài Đồng thì năm nào cũng có. Giáng Sinh năm 1969 tôi đang học lớp Nhì 1 (hồi đó gọi là lớp Nhì chứ chưa gọi là lớp Bốn), Frère phụ trách khối lớp nhì là Frère có khuôn mặt rất hiền từ nhân hậu, giọng nói khoan thai, tính tình lại vui vẻ dễ chịu. Tôi chưa bao giờ thấy Frère la mắng hay đánh bất cứ một học sinh nào.

Noel năm đó không biết có phải là "để thay đổi không khí" hay không mà Frère có ý tưởng mới về việc trang hoàng hang Bêlem, thay vì bằng các tượng bằng đất như mọi năm thì bằng tượng do người thật đóng giả vai Đức Mẹ Maria và Thánh Giuse đứng trong hang đá. Kiếm người đóng vai Thánh Giuse thì dễ rồi, chỉ cần chọn thằng học sinh nào mặt già già một chút, to con, gắn thêm râu, mặc thêm quần áo rộng thùng thình là xong. Riêng Đức Mẹ Maria thì thật nan giải, vì trường toàn con trai thì lấy đâu ra con gái để đóng vai này?.

Thế là Frère đành chọn trong đám con trai một thằng tương đối có thể giả gái được. Khổ nỗi Frère không chọn ai mà chọn đúng ngay tôi để giao cái vai này, thế mới khổ cho tôi chứ. Chẳng qua hồi nhỏ trông mặt tôi cũng bầu bĩnh, khá là "xinh Dzai", lại thêm nước da trắng tươi như con gái, tính tình lại hiền lành ít nói mà hay cười, quả là thích hợp cho cái vai diễn này. Riêng tôi thì lúc đó còn con nít mà, người lớn bảo sao tôi làm vậy, chẳng dám có ý kiến gì. Khi đó tôi chỉ nghĩ đơn giản là đóng giả Đức Mẹ, đứng im như tượng để chụp hình hay làm gì đó trong một lúc thì cũng không sao.

Thế là một hôm gần ngày Giáng Sinh, tôi đang trong lớp học thì Frère kêu xuống văn phòng. Tôi còn nhớ văn phòng khối lớp Nhì khi đó ở dọc cổng sau đường Gia Long, đối diện với Thính Đường. Tôi và thằng đóng vai Giuse đến văn phòng thì Frère hóa trang cho chúng tôi, tôi được mặc thêm áo rộng, trùm tấm vải trông y như bức tượng Đức Mẹ đặt trước Nhà Thờ Đức Bà, chỉ khác là quần áo có màu sắc hơn chứ không phải trắng toát như tượng. Rồi sau đó hình như Frère còn trang điểm cho tôi môi son má hồng để nổi bật thêm dưới ánh đèn. Xong xuôi Frère kêu tôi và Thánh Giuse đứng trong hang đá, tay tôi ẵm thêm tượng Chúa Hài Đồng có lẽ làm bằng thạch cao nên thấy cũng nhẹ.

Đứng im độ một lát không thấy Frère nói gì, tôi cũng thấy hơi lo lo vì cũng sắp tới giờ ra chơi rồi, nếu tụi bạn mà thấy tôi trong bộ dạng này thì quê chết đi được. Quả nhiên rồi cũng đến lúc chuông reng báo hiệu giờ ra chơi. Học sinh bắt đầu túa ra sân. Tôi tuy đứng trong văn phòng nhưng cửa sổ vẫn mở. Tụi học sinh tiểu học thì hiếu động phải biết, khi tụi nó thấy ánh đèn sáng thì bu lại coi chuyện gì, rồi bắt đầu chỉ trỏ, rồi cười rần rần, cười hô hố, la hét om xòm, bu đông như kiến quanh cửa sổ rồi tông cả cửa đi tràn vào phòng. Tôi lúc đó tuy mắt không dám nhìn ai nhưng cũng dư biết là tụi nó đang cười tôi chứ chẳng ai khác. Thú thật lúc đó nếu biết độn thổ thì chắc tôi cũng độn rồi. Người tôi cứ như là bị lửa đốt, mặt thì cứ đỏ như trái gấc chín, chân tay ngứa ngáy không chịu đươc, mồ hôi toát ra ướt cả lưng. Tụi học sinh vẫn đâu có chịu buông tha cho tôi, thậm chí có đứa còn chạy lại sờ vào quần áo tôi nữa chứ. Một phút khi đó đối với tôi dài bằng cả một giờ, tượng Chúa Hài Đồng lúc trước thấy nhẹ mà sao giờ đây nặng khủng khiếp. Không biết Từ Hải của Nguyễn Du chết đứng như thế nào, nhưng có lẽ cũng không tệ bằng tôi lúc đó. Trong lòng cứ mong sao cho mau hết giờ ra chơi hoặc mong sao Frère ra lệnh ngừng diễn để mau chóng thoát khỏi cái nạn này, nhưng chỉ thấy Frère đứng đó cười cười ngắm chúng tôi như là một kiệt tác của Frère vậy.

Cũng may cuối cùng thì chuông báo hiệu hết giờ ra chơi cũng vang lên. Không thể diễn tả được nỗi vui mừng của tôi lúc đó, tôi thấy nhẹ cả người như thoát được gánh nặng ngàn cân. Sau khi tụi học sinh xếp hàng lên lớp hết Frère mới kêu chúng tôi thay quần áo để lên lớp học tiếp. Lên tới lớp lại thấy hàng chục cặp mắt đổ dồn vào tôi khiến tôi lại một phen ngượng nghịu. Cả buổi hôm đó coi như chẳng học hành gì được, đầu óc cứ để ở đâu đâu.

Người ta nói con nít thường hay mau quên nên hôm sau mọi việc trở lại bình thường, chỉ thỉnh thoảng có thằng nào nhìn tôi chăm chăm cười cười là biết nó nhớ lại vai diễn độc đáo của tôi lúc trước.

Vừa rồi 2009 có thằng bạn Vũ Đình Bách ở Mỹ về chơi, gặp nhau tay bắt mặt mừng sau gần 40 năm xa cách, đến khi ôn lại kỷ niệm cũ là nó nhắc ngay cái chuyện đóng vai Đức Mẹ của tôi. Ủa, hóa ra tụi bạn của tôi đâu có chóng quên, con nít ngày xưa nhớ dai ra phết đấy chứ. Bạn tôi đã không quên thì làm sao tôi có thể quên được, vì đối với tôi đó là vai diễn đầu tiên mà cũng là vai diễn khó quên nhất trong đời.